Lễ động thổ, hay còn gọi là lễ cúng khởi công, là một nghi thức vô cùng quan trọng trong quá trình xây dựng công trình, cửa hàng hay nhà ở. Đúng như câu ngạn ngữ cổ xưa “Có thờ có thiêng – Có kiêng có lành”, lễ động thổ được coi là bước khởi đầu đúng đắn, mang lại sự may mắn và thành công cho công trình sắp xây dựng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết nhất về lễ động thổ, từ việc chuẩn bị đến cách thực hiện, giúp bạn hiểu rõ hơn về nghi thức này và đảm bảo sự thành công trong quá trình xây dựng của bạn. Nếu bạn đang có dự định xây dựng công trình hay cửa hàng mới, đây chắc chắn là một bài viết hấp dẫn và cần thiết để bạn không thể bỏ qua.
Lễ cúng động thổ là gì? Ý nghĩa của cúng động thổ
Lễ động thổ, hay còn được gọi là lễ cúng khởi công, là một nghi thức quan trọng trong quá trình xây dựng để đảm bảo sự thuận lợi và hoàn chỉnh của công trình. Theo quan niệm tâm linh, đất đai nơi xây dựng có thể là nơi cư ngụ của những vong linh đã khuất hoặc từng là nơi thờ cúng, đình, chùa,… Do đó, lễ động thổ được tổ chức nhằm thông báo và cầu nguyện cho các vong linh vui vẻ, hoan hỷ chuyển sang nơi khác, giúp cho quá trình thi công diễn ra thuận lợi.
Ngoài ra, theo tín ngưỡng của người Việt, đất ở, văn phòng, trường học, đường xá đều có thần thổ địa trông coi, trấn giữ. Vì vậy, khi có dự án đụng chạm đến đất đai, nhà cửa, công trình như xây dựng, sửa sang, làm đường,… đều cần thông báo và cúng bái. Việc này được coi là cách để dân cúng kính trọng và khẩn cầu sự ủng hộ từ các vị thần địa để công trình xây dựng diễn ra suôn sẻ, đồng thời hy vọng có thể an cư, làm ăn phát đạt. Điều này đồng nghĩa với việc nắm vững lễ động thổ là điều cần thiết để đạt được sự hài lòng của các vị thần và đảm bảo công trình được hoàn thành thành công.
Nguồn gốc và tầm quan trọng của lễ cúng động thổ
Theo như ghi chép trong sách cổ Trung Hoa, lễ động thổ đã tồn tại từ cách đây hơn 2000 năm, từ năm 113 trước Công Nguyên. Năm đó, Hán Vũ Đế nhận thấy rằng trong triều đình chỉ có lễ tục tế Trời mà không có lễ tế Đất. Vì vậy, ông đã mời tất cả quan lại đến họp bàn để tổ chức Lễ Hậu Thổ tạ ơn Thần Đất. Thời điểm cổ truyền của lễ động thổ là vào ngày mùng 3 Tết Nguyên Đán hàng năm.
Trong tín ngưỡng dân gian của người Đông Nam Á nói chung và người Việt Nam nói riêng, xây nhà là một việc rất quan trọng. Việc tổ chức lễ động thổ đúng phong thủy trước khi xây dựng được coi là yếu tố không thể thiếu để đem lại sức khỏe, may mắn và thành công cho gia chủ trong công việc và cuộc sống.
Chuẩn bị và sắm sửa cho lễ cúng động thổ
Lễ cúng thổ công là một nghi thức mang tính vùng miền, vì vậy cách chuẩn bị mâm cỗ cúng thổ công cũng sẽ khác nhau tùy theo phong tục của từng vùng miền. Tuy nhiên, các vật phẩm cần có trong lễ động thổ thường gồm:
- Một bộ tam sinh gồm một miếng thịt luộc, một con tôm luộc và một quả trứng vịt luộc.
- Một con gà luộc (nên chọn gà trống, chân và mỏ đều vàng, mình vàng), một đĩa xôi hoặc bánh chưng.
- Một đĩa muối, một dĩa gạo, một ly nước trong, 3 ly nước trà, 3 ly rượu trắng, 1 bao thuốc.
- Năm lá trầu, năm quả cau hoặc 3 miếng trầu cau đã têm.
- Một mâm ngũ quả, một bình hoa, hai cây đèn cầy.
- Một đĩa bánh kẹo kèm giấy tiền vàng mã.
- Ba hũ nhỏ đựng muối, gạo, nước.
- Hương thắp cúng động thổ.
Những vật phẩm này là những đồ dùng truyền thống trong lễ động thổ công, tượng trưng cho sự cầu mong may mắn, tài lộc, và sự bảo vệ của các vị thần linh. Cần lưu ý chuẩn bị đầy đủ và chu đáo các vật phẩm này để thực hiện lễ cúng thổ công đúng theo phong tục truyền thống của từng vùng miền.
Sắm lễ vật mâm cúng động thổ xây nhà, làm công trình
Chuẩn bị cho lễ động thổ xây nhà
Lễ động thổ, một nghi lễ xuất phát từ tấm lòng của gia chủ, đã tồn tại từ xa xưa. Nghi lễ này không thể thiếu những vật phẩm trang trọng như:
– Một con gà trống luộc, được lựa chọn cẩn thận với mào đẹp, màu đỏ rực.
– Ba quả trứng gà và ba con tôm luộc, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở.
– Một miếng thịt lợn luộc, biểu tượng của sự thịnh vượng và hạnh phúc.
– Một chén muối và một chén gạo, đại diện cho sự hài hòa và cân bằng.
– Ba chén nước trà và một chén rượu trắng, dành cho cúng cơm, tượng trưng cho lòng thành kính biếu cúng.
– Một mâm ngũ quả, biểu tượng của sự đa dạng và đầy đủ.
– Một bình hoa cúc, thể hiện sự tươi vui và hạnh phúc.
– Hai cây đèn cầy, đại diện cho ánh sáng và sự chiếu sáng.
– Nhang, bánh kẹo, và tiền vàng mã, đại diện cho sự cầu mong về tài lộc và may mắn.
– Một đĩa xôi và một nồi cháo trắng, là những món ăn đặc trưng trong lễ cúng thổ, biểu thị sự tôn trọng và tri ân đối với các thần linh và linh hồn.
Mâm cúng động thổ đầy đủ đúng phong tục gồm những gì?
Để chuẩn bị cho lễ động thổ trước khi khởi công xây dựng nhà máy, dự án công trình, hoặc nhà ở, bạn cần chuẩn bị một mâm cúng động thổ xây nhà, bao gồm:
– Một bộ tam sinh gồm miếng thịt luộc, con tôm luộc, và quả trứng vịt luộc.
– Một con gà.
– Một đĩa xôi hoặc bánh chưng.
– Một đĩa muối.
– Một bát gạo.
– Một bát nước.
– Nửa lít rượu trắng.
– Bao thuốc và lạng chè.
– Một bộ quần áo Quan, Thần Linh, mũ, hia tất cả màu đỏ, kiếm trắng.
– Một bộ đinh vàng hoa.
– Năm lễ vàng tiền.
– Năm cái oản đỏ.
– Năm lá trầu, năm quả cau hoặc 3 miếng trầu cau đã têm.
– Năm quả tròn (mâm ngũ quả cúng động thổ xây nhà, làm nhà bao gồm 5 loại trái cây cúng thổ công khác nhau tùy thuộc vào từng vùng miền).
– Hoa cúng thổ công gồm 9 bông hoa hồng đỏ.
– Một đĩa muối gạo.
– Ba hũ nhỏ đựng muối, gạo, và nước.
“Ngoài các vật lễ như thuốc lá, bộ tam sên, trà khô, quần áo quan thần linh, bánh oản đỏ, chè ngọt, cau trầu, hũ nhỏ đựng muối-gạo và nhiều vật phẩm khác, lễ động thổ trong xây dựng công trình lớn còn bao gồm mâm xôi lớn, con heo quay, tráp hoa quả, tráp bánh kẹo, bình bông lớn, nhang, nến, hương và nước…”
Hướng dẫn cúng động thổ xây nhà, công trình
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật và thực hiện bài cúng động thổ trong quá trình xây dựng nhà, cũng như tuân theo những lưu ý quan trọng, bạn có thể tiến hành các thủ tục cúng theo trình tự, mục lục và cách thực hiện sau đây để đạt được hiệu quả tốt nhất:
Bước 1: Chọn ngày lành, tháng tốt, giờ hoàng đạo
Lễ động thổ xây nhà là một nghi lễ tôn giáo và văn hóa có rất nhiều yếu tố quan trọng, trong đó việc chọn ngày, tháng, giờ để tiến hành lễ cúng càng thêm tầm quan trọng. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự bình an và ổn định của ngôi nhà sau này.
Theo quan niệm tử vi và truyền thống dân gian, việc xem tuổi cất nóc, cất nhà là một yếu tố quan trọng trong lễ động thổ. Ngày, tháng, năm, giờ tốt được lựa chọn cần phải phù hợp với tuổi của gia chủ, người đứng ra làm đại diện cho công trình xây dựng (có thể mượn tuổi của người hợp tuổi) để đem lại sự may mắn và thuận lợi trong quá trình thi công xây dựng. Điều này giúp đảm bảo sự thành công và hài lòng trong công cuộc xây dựng ngôi nhà mới.
Bước 2: Chuẩn bị, sắm lễ vật cho lễ cúng động thổ
Khi đã lựa chọn được ngày, giờ, tháng thuận lợi để tiến hành lễ động thổ, bước tiếp theo là chuẩn bị lễ vật và sắm cho mình một cái mâm nhỏ. Đối với lễ động thổ trong việc khởi công công trình, xây dựng nhà máy, dự án hay xưởng, sau khi đã dọn sạch mặt bằng, mâm lễ cúng động thổ sẽ được đặt trên một cái bàn con giữa khu đất, nơi sẽ là nơi đào móng xây dựng nhà. Thông thường, lễ cúng thường được tổ chức vào buổi sáng để đón nhận sự ưu ái và bảo trợ của các vị thần linh.
Bước 3: Cách cúng động thổ xây nhà
Đối với gia chủ
Trong ngày tổ chức lễ động thổ, điều kiện thời tiết cần phải thuận lợi.
Gia chủ cần sắp xếp và bày trí tất cả các mâm cúng trên một bàn đặt giữa công trình, đồng thời đốt 2 cây đèn cây và thắp 7 hoặc 9 cây nhang tùy vào giới tính nam hay nữ.
Tiếp theo, gia chủ sẽ bắt đầu đọc bài văn khấn cúng thổ công. Sau khi hoàn tất nghi lễ, gia chủ sẽ sử dụng cuốc để bổ những nhát đầu tiên, trình với thổ thần xin phép động thổ.
Lưu ý rằng trước khi khấn, cần thắp nén nhang và vái 4 phương 8 hướng, sau đó quay mặt vào mâm lễ để khấn. Cuối cùng, cần giới thiệu và mời chủ đầu tư tham dự lễ cúng.
Đối với đơn vị thi công xây nhà
Sau khi gia chủ (chủ nhà hoặc chủ đầu tư) đã hoàn thành lễ cúng, đơn vị thi công sẽ tiến hành nghi lễ như sau:
Thắp nhang cúng và khấn giống như đã trình bày ở trên, tuy nhiên, cần nhớ khấn cúng không chỉ thần đất, thần hoàng, thổ địa, mà còn tổ nghề (Lổ Ban) để cầu mong mọi việc diễn ra suôn sẻ.
Sau khi hoàn thành khấn cúng, gia chủ đổ các chén nước, rượu ra công trình, đốt giấy tiền vàng mã, và rải bánh, kẹo, gạo, muối ra công trình. Hoa cúng cũng được cắm xuống công trình thay vì mang về nhà.
Tiếp theo, chính tay gia chủ sẽ đặt viên gạch đầu tiên để khởi công xây dựng. Lưu ý rằng viên gạch này phải được đặt đúng vị trí, khu vực và không thay đổi, di dời trong quá trình thi công xây nhà.
Bài văn cúng động thổ xây nhà, sửa nhà, xây công trình
Theo quan niệm truyền thống, văn hoá dân gian, dù là nhà ở, công trường, cửa hàng, hay bất cứ công trình nào, khi xây dựng động đến đất cát là động đến thổ địa. Do đó, phải làm lễ cúng khấn động thổ xây dựng. Bên cạnh chuẩn bị lễ vật dâng cúng còn phải cầu khẩn bằng bài cúng động thổ hay văn khấn động thổ. Bài văn khấn trong lễ cúng như sau:
“Nam mô a di Đà Phật! (đọc chậm rãi và trịnh trọng)
Nam mô a di Đà Phật! (đọc chậm rãi và trịnh trọng)
Nam mô a di Đà Phật! (đọc chậm rãi và trịnh trọng)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần
Con kính lạy Quan Đương niên.
Con kính lạy các Tôn phần bản xứ Tín chủ (chúng) con là: …………
Tín chủ (chúng) con là:……………
Ngụ tại:……………………
Hôm nay là ngày… tháng….năm….. tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương, dâng lên trước án có lời thưa rằng: Hôm nay tín chủ con khởi tạo…. (nếu cất nóc thì đọc là cất nóc, nếu xây cổng thì đọc là xây cổng, nếu chuyển nhà thị đọc là chuyển nhà) ngôi đương cơ trụ trạch để làm nơi cư ngụ cho gia đình con cháu.
Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị linh thần, cúi mong soi xét và cho phép được động thổ (hoặc cất nóc). Tín chủ con lòng thành lễ vật dâng lên trước án thành tâm kính mời: ngài Kim Niên Đường Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài định phúc Táo quân, các ngài Địa chúa Long Mạch Tôn thần và tất cả các vị Thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, Chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm. Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các vị Hương linh, cô hồn y thảo phụ mộc, phảng phất quanh khu vực này, xin mời các vị tới đây thụ hưởng vật, phù trì tín chủ, cũng như chủ thợ đôi bên khiến cho an lạc, công việc chóng thành, muôn sự như ý.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.”
Nhưng lưu ý khi cúng động thổ xây nhà, xây công trình
Khi xây nhà, ai cũng đều mông ngôi nhà xây xong sẽ mang lại sự bình an, sức khoẻ, tài vận, hoà khí tốt cho mọi người. Do đó khi thực hiện nghi lễ cúng động thổ thì gia chủ hoặc chủ đầu tư cần để ý cả việc chuẩn bị mâm cúng thật chu đáo, sắm lễ vật đầy đủ để dân thần linh, Thổ Địa, các vị cai quản mảnh đất sắp được xây dựng. Đặc biệt, mâm ngũ quả động thổ phải đủ 5 loại trái cây.
Ngoài ra, để lễ động thổ diễn ra như ý và không mang lại xui xẻo, gia chủ cũng cần lưu ý một vài điểm nhỏ như sau:
Trang phục khi dự lễ cúng, tổ chức lễ phải chỉnh tề, nghiêm trang.
Chọn ngày lành tháng tốt, giờ hoàng đạo hợp với gia chủ để cử hành lễ cúng.
Người có năm tuổi xấu, rơi vào hai năm đại kỵ là Kim Lâu và Hoang Ốc không nên xây nhà. Nếu muốn phải mượn người có năm tuổi đẹp thay mặt.
Sắm lễ cúng đầy đủ và phù hợp.
Ngày nay, rất ít người biết và nắm rõ về lễ cúng động thổ, nhất là những cặp vợ chồng trẻ lần đầu xây nhà chưa có kinh nghiệm. Bên cạnh, đó cũng có một số người chưa biết cách sắm sửa lễ vật phù hợp cũng như khó khăn khi thực hiện các bước của nghi thức cúng lễ. Do đó, việc chuẩn bị và sửa soạn lễ cúng thường bị bỏ qua hoặc nghi lễ động thổ không được tiến hành chỉn chủ và đúng cách. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ cúng động thổ cũng như cách làm lễ đúng và chu đáo nhất trước khi khởi công xây dựng ngôi nhà của mình!
